لجبازی در سنی که کودک میخواهد استقلال را یاد بگیرد، کاملاً طبیعی است.
کودک از سن دو سالگی به بعد (هنگامی که مادر او را از شیرمی گیرد) برای مستقل شدن تلاش می کند و دوست دارد برخی از کارها را خودش انجام دهد.
۱
در اکثر مواقع نوع ادبیات و گفتار پدر و مادرها باعث تشدید لجبازی در بچه ها می شود. به نوع و نجوه صحبت هایمان با بچه ها دقت کنیم.
«بشین»
«نکن»
«دست نزن»
«همیشه کارت همینه»
«بیا بشین دیگه»
«چند بار باید بگم»
«خرابش میکنیا»
«مگه نگفتم دست نزن»
«باز به اینا دست زدی تو»
این مدل صحبت با کودک اشتباه است و باید اصلاح و بازسازی شود.
۲
چرا کودک لجبازی می کند؟
برای لجبازی کودکان دلایل متفاوتی وجود دارد.
• برخی اوقات کودک برای دستیابی به استقلال لجبازی می کند.
• کودک ممکن است برای دیده شدن و کسب توجه لجبازی کند.
• گاهی کودک خشمگین است، خشمی که به دلایلی ابراز نشده و یا سرکوب شده است. پس با لجبازی کردن و نافرمانی سعی در عصبانی کردن پدر و مادرش دارد.
• مقاومت کودکان در برابر تغییر، آنها را لجباز می کند.
۳
برای برخورد با کودک لجباز چند نکته را باید رعایت کنیم:
• پدر و مادر با هم هماهنگ باشند.
• به تمام خواسته های کودک نه نگوییم. بلکه به خواسته های معقولش پاسخ دهیم. در این صورت به کودک یاد می دهیم که قصد ما لجبازی با او نیست.
• در برخی مواقع به کودکمان حق انتخاب بدهیم.
• از تکنیک جایگزین کردن استفاده کنیم. برای مثال به کودک بگوییم اگر جیغ نزی یا گرینه نکنی، می رویم و نقاشی می کشیم.
• از جملات خبری استفاده کنیم. جملات امری یا دستوری لجبازی کودکان را بیشتر می کند. برای مثال بگوییم: «وقته ناهاره» و نگوییم: «الان باید ناهار بخوری».
• فعالانه به حرف های کودکامن گوش دهیم. با کودمان همدلی کنیم. اگر گریه کرد یا جیغ زد دلیل اینکارش را از او بپرسیم: «چی میخوای عزیزم»، «خوابت میاد؟ گرسنه ایی؟ یا دلت میخواد بازی کنیم؟ »
۴
یک تکنیک مناسب و موثر برای برخورد با کودکان لجباز این است که به آنها حق انتخاب بدهیم. آنها را درگیر تصمیم گیری کنیم. وقتی کودک متوجه شود که بخشی از تصمیم گیری ها بر عهده خودش است و نظرش در تصمیم گیری مهم است دست از لجبازی کردن برمیدارد. البته دست کودک را در تصمیم گیری کاملا باز نگذاریم. یعنی گزینه ها را برایش محدود کرده و از او بخواهیم بین گزینه ها دست به انتخاب بزند.
برای مثال:
کودکی هنگام پوشیدن لباس برای بیرون رفتن از خانه لجبازی می کند. یک راهکار ساده و موثر این است که مادر از بین لباس های کودک سه چهار لباس مناسب را انتخاب کرده و از کودک بخواهد که از بین آن لباس ها، لباسی را که دوست دارد بپوشد انتخاب کند.
۵
مادر افسرده و مادر وسواسی، کودک لجباز بار می آورد.
۶
لجبازی یک رابطه دو طرفه و متقابل است. این نکته را نباید فراموش کنیم که کودک خود به خود و به تنهایی شروع به لجبازی نمی کند. همیشه والدین طرف دیگر لجبازی هستند و تا وقتی که آنها لجبازی را شروع نکنند، کودک لجبازی نمی کند.
۷
لجبازی با مصمم بودن تفاوت دارد. پدر و مادر باید تفاوت بین این دو را بدانند و به آن توجه کنند. در برخی مواقع کودک مصمم به اشتباه لجباز نامیده می شود.
کودک مصمم کودکی است که برای رسیدن به اهداف مثبت و سودمند خود سرسختی دارد. تلاش می کند که موانع رسیدن به هدفش را با سماجت تمام کنار بزند. برای مثال: با تمام قوا برای پیروزی در یک مسابقه ورزشی تلاش می کند.
کودک لجباز کودکی است که سرسختانه در راه رسیدن به خواسته های نامعقولش پافشاری می کند. در برابر موانعی که سر راه رسیدن به هدفش قرار دارد واکنش شدید و تندی نشان می دهد. به نظرات پدر و مادر گوش نمیدهند و آنچه برایشان مهم است فقط به کرسی نشاندن حرف خودشان است.
۸
کودکمان را تهدید نکنیم. تهدید، لجبازی با خود بهمراه می آورد.
۹
در برابر لجبازی کودکان، خشمگین و عصبانی نشویم. صبوری و در کمال آرامش به دنبال راه حل گشتن، بهترین واکنش به کودکان لجباز است.
۱۰
گام مهم در برخورد با لجبازی کودکان، پیدا کردن ریشه رفتار لجبازی است. چه چیزی باعث شده که کودکمان لجبازی کند؟ به دنبال پاسخ به این پرسش باشیم.