اختلال اضطراب جدایی (Separation anxiety disorder) در دسته اختلالات اضطرابی طبقه بندی می شود.
اختلال اضطراب جدایی و اضطراب جدایی
«اختلال اضطراب جدایی» را نباید با «اضطراب جدایی» اشتباه گرفت. این دو با هم تفاوت دارند.
اضطراب جدایی یک مرحله طبیعی و نرمال رشدی است که در نوزادان سالم با دلبستگی از نوع امن اتفاق می افتد. اضطراب جدایی نشانه ای پیشرفت سالم در بلوغ شناختی کودک است. به طور معمول در سنین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی رخ می دهد. نمیتوان آن را اختلال روانی و یا مشکل رفتاری درنظر گرفت.
اما اختلال اضطراب جدایی یک اختلال روانی محسوب می شود. اختلالی که فرد در آن به دلیل جدایی از خانه، موضوعات و یا افرادی که به آنها وابستگی عاطفی شدیدی دارد، دچار اضطرب می شود.
این اختلال معمولاً در سال های پیش دبستانی شروع می شود. ولی به طور کلی اختلال در هر سنی میتواند رخ دهد.
یکی از ویژگی های مهم اختلال اضطراب جدایی در بزرگسالان اضطراب و نگرانی شدید از دور ماندن از افراد وابسته است.
افراد مبتلا به این اختلال از تنها ماندن و تنها شدن واهمه دارند و تمام تلاش خود را می کنند تا از تنهایی اجتناب کنند.
نشانه های اختلال اضطراب جدایی در بزرگسالان حداقل میبایست شش ماه طول بکشد.
ریشه اصلی اضطراب جدایی در بزرگسالان را باید در دوران کودکی آنها جستجو نمود.
محیطی آرام و به دور از هر گونه تنش و استرسی برای فرد فراهم کنیم.
فرد مبتلا را جهت دریافت کمک حرفه ایی و مداخلات درمانی تخصصی و کاربردی به روانشناس و متخصصی کاربلد و با تجربه ارجاع دهیم.
این اختلال جنبه ژنتیکی دارد.
این اختلال تنها مربوط به گروه بزرگسالان نمی شود. بلکه گروه سنی کودکان و نوجوانان را نیز دربرمی گیرد.
این اختلال بیشتر در کودکان سنین ۶-۷ ماهگی تا ۳ سالگی شایع است هر چند میتواند در نوجوانان و بزرگسالان نیز دیده شود.
در هر سنی ممکن است نمود پیدا کند. ولی به طور کلی با افزایش سن میزان شیوع آن کاهش پیدا می کند.
کودکان مبتلا به این اختلال، بیشتر در معرض اختلال دو قطبی، اختلال وحشتزدگی، افسردگی و سایر اختلالات روانی قرار می گیرند.
این اختلال در کودکان معمولاً چهار هفته ادامه پیدا می کند و ترس با شدت زیادی خود را نشان می دهد. کودک هنگام دوری از خانه و یا جدایی از افراد نزدیک خود دچار ترس، اضطراب و عصبانیت می شود.
میزان شیوع این اختلال در پسران و دختران به یک اندازه می باشد.
درمان اختلال اضطراب جدایی
درمان این اختلال در بزرگسالان در دو گروه جای می گیرد.
۱- درمان متمرکز بر فرد:
• درمان شناختی- رفتاری:
در این درمان بر شناسایی و و ریشه یابی رفتارها و افکار ایجاد کننده اضطراب و نگرانی تمرکز می شود.
در این روش افکار، باورها و نگرش های غلط و نادرستی که پشت پرده اضطراب و نگرانی فرد وجود دارد، شناسایی می شود.
• گروه درمانی
۲- درمان متمرکز بر خانواده: در این نوع درمان ها مسائل و مشکلات روانشناختی خانواده افراد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی مدنظر قرار می گیرند. سبک فرزندپروری و نوع رابطه افراد خانواده با فرد مبتلا نیز مورد بررسی قرار می گیرد.
۳- دارو درمانی: در این درمان، روانپزشک برای کاهش علائم و نشانه های این اختلال داروهای ضد اضطراب تجویز می کند.
علائم اختلال اضطراب جدایی:
• ترس شدید از تنها بودن در خانه
• کابوس های شبانه درباره جدایی که به دفعات تکرار می شود.
• ناراحتی و اضطراب شدید و بیش از حد درباره دور بودن از خانه، خانواده و عزیزان
• نگرانی مداوم، مفرط و بیش از حد در مورد از دست دادن عزیزان در اثر بیماری و فاجعه
• شکایت های مکرر از علائم جسمانی چون سردرد، سوزش معده، کمر درد و … هنگام جدایی از والدین و خانه
عوامل خطر اختلال اضطراب جدایی
• کودکانی که بیش از حد تحت حمایت خانواده قرار دارند
• کودکانی که در سابقه خانوادگی آنها ابتلا به اختلالات روانی مشاهده شده
• افراد مبتلا به وسواس و بیش فعالی به احتمال زیاد در بزرگسالی اختلال اضطراب جدایی را تجربه کنند.
تشخیص اختلال اضطراب جدایی
اولین قدم برای تشخیص این اختلال آن است که مشخص شود که علائم مربوط به مراحل طبیعی رشد کودک است یا نشانه اختلال اضطراب جدایی.
در قدم بعدی لازم است اختلالاتی که علائم مشابه دارند، رد یا تایید شوند.